Ricarda Zielonka

Iemand die hele mooie dingen met oude tijdschriften maakt is Ricarda Zielonka. Ricarda maakt collages. Geen simpele plakwerkjes met rafelrandjes, maar heel gelaagde, geheimzinnige werken, waarin ze ook werkt met oliekrijt. Het is haast schilderen met bestaand beeldmateriaal. Ooit logeerde ik een paar dagen in het huis van een verre vriendin en zij had een klein werkje van deze kunstenares aan de muur hangen. Er waren mooie kleuren en een geheimzinnige poort op te zien en het geheel had een haast heilige sfeer. Ricarda leek me een goede persoon om mijn tas met mooie tijdschriften aan te geven en zij wilde me wel te woord staan. Zie daar, mijn eerste projectje!

Ricarda heeft haar atelier in Leiden, aan het mooie kunstenaarspand aan de Haagweg.  Het is een heel groot, oud schoolgebouw uit 1900 daaromtrent, met brede trappen, krullen aan de trapleuningen en granieten vloeren. Fijne atmosfeer, ondanks dat het wat stoffig is. Een gebouw dat een ziel heeft.

Ricarda heeft hier haar atelier, licht, ordelijk, wat kasten met mapjes en dozen, wat ladekasten en een paar eigen werken aan de muur. Op tijd komen is een heel zwak punt van mij, maar Ricarda ontvangt me hartelijk en ook in een kwartier kun je heus een echt gesprek voeren, als je al hebt afgesproken waar je voor komt.

Ik vraag  Ricarda ‘Wat geeft je voldoening in je werk?’ en ze begint nog voordat ze antwoord geeft een beetje te stralen .’Het onverwachte, dat geeft het meeste voldoening’. Ricarda heeft het meeste plezier in het toevallige ontstaan van een beeld. Van te voren heeft ze niet altijd meteen een plan of een beeld in haar hoofd, ‘ dan begin ik vaak heel onnozel’, lacht ze en ik kan aan haar zien dat ze blij wordt bij de gedachte aan dit werk, ze gaat helemaal stralen. ‘Ik vind iets tussen de papieren dat me aanspreekt en dan schuif ik wat en dan ontstaat het’. Het toeval is belangrijk. Die toevalligheid raakt aan het gevoel van het oneindige. ‘Dat klinkt misschien een beetje zwaar of verheven, maar ik weet niet hoe ik het anders moet noemen’, lacht ze.  ‘Soms heb ik ook wel een voorstelling in mijn hoofd, bijvoorbeeld als ik mensen wil afbeelden, of als ik al een plan heb gevat om iets met ramen en doorgangen te maken. Dan zoek ik gelijk gerichter. Maar dan nóg moet de voorstelling vaag genoeg zijn om het toeval een kans te geven’.

‘Ik schilder sinds kort ook weer, maar daar speelt het toeval minder een rol’. Ricarda laat me een vrij recent werk zien: een combinatie van papierwerk en verf, waarbij kreukels en reliëf in het schilderij voor een speciaal effect zorgen.  Er vliegen vogels, het lijken mij eenden, boven bouwwerken, in mooie, dramatische kleuren. 

‘Bij het modelschilderen heb je wel meer te maken met het onverwachte, maar dat is niet hetzelfde als toeval. Het gaat dan meer om een soort losheid, om het ín het moment zijn.’

‘Met de collages hangt er veel meer van het toevallige af, een beeld wat me pakt, of ik besluit met alleen restjes te werken en dan komt daar iets uit. Natuurlijk weet ik wel wat er wel of niet werkt, en wanneer een beeld eenmaal vorm begint te krijgen, ga ik soms wel heel gericht op zoek naar een kleur of een afbeelding.’ Ik vraag hoe ze dat doet, een ordening aanbrengen in die hoeveelheid aan plaatjes. Ze heeft verschillende mapjes. Sommige voor kleuren; roden, zwart, grijs, groen, blauw, maar ook op onderwerp: tijd, architectuur, deuren, ramen en één die ze ‘pop’ noemt: met plaatjes waar snelheid in zit en soms ook beroemdheden.  ‘In de lessen die ik geef laat ik mensen daar ook mee werken, zodat ze zien dat je ook heel andere dingen kunt maken, zelf werk ik er minder of nauwelijks mee.’

‘Het is niet alleen maar toeval wat bepalend is, soms roept ook het ene schilderij een behoefte op om een volgende te maken’, zegt Ricarda als ik haar vraag waar ze haar inspiratie vandaan haalt. Pas deed ze een interessante uitwisseling met een kunstenaar uit de kunsternaarsvereniging ARS, waarbij ze zich liet inspireren door een schilderij van iemand anders. Dat riep een beeld op van een vrouw die zich liet kussen door vissen en Ricarda lacht als ze het vertelt. ‘Ik heb eigenlijk niks met vissen, maar nu kwam er opeens dit beeld op. En dat is leuk, als er zo iets nieuws ontstaat, iets waar je in eerste instantie niet zelf op zou komen’. In het atelier hangt een schilderij van het vervolg op deze vrouw met vissen: een vrouw met een vis in haar armen. Het is haast een Maria-achtige verschijning, heel sereen.

Een wonderlijke wereld, geschapen uit restjes oud papier en vooral heel veel bezieling! 

Dankjewel, Ricarda!  

Project

Eén van de dingen die ik had bedacht toen ik aan dit blog begon is eigenlijk een heel project. Ik heb namelijk een overvolle zolderkamer die ik al heel lang wil opruimen en dat lukt maar niet. In een wat lucide bui bedacht ik dat ik mijn ambities om te schrijven en mijn verlangen om spullen op te ruimen, misschien wel kan combineren.

Vroeger werd ik er altijd al op gewezen dat ik de dingen altijd graag ‘moeilijk’ aanpak en dat is ook zo. Ik zou natuurlijk gewoon alle spullen die ik te veel heb bij de straat kunnen zetten, of naar de plaatselijke kringloop kunnen brengen, maar bij sommige dingen die ik al jaren heb bewaard en waar ik nu van af wil, denk ik dat er leukere bestemmingen te vinden zijn. Ik doe niet zo makkelijk afstand van dingen, maar als ik er iemand anders blij mee kan maken is het juist heel leuk.

Ik wil in dit project mijn spullen ruilen voor verhalen van mensen. En dan wil ik van ze weten: Waar vinden mensen hun voldoening in, waarom doen ze iets? Waarom verzamelen zij iets, doen ze iets, maken ze iets? Ik wilde vroeger graag journalist worden. Niet om op nieuwtjes te jagen, maar om een alibi te hebben om iemand lastig te vallen met mijn vragen. Daarom voelde ik me ook erg thuis in de antropologie, want daar doe je hetzelfde. En nu ga ik dat dus voor mijn blog doen. Zo gaat het opruimen misschien wel langzaam, maar vind ik ondertussen ook voldoening. Hoop ik.

  

Vroeger had ik op mijn kamer een enorm wandrek met daarin stapels tijdschriften, die ik op stapeltjes spaarde, om eens wat mee te doen. Inmiddels is zijn die stapels zo goed als weggewerkt. Ik ben nog steeds dol op tijdschriften, maar als je ze uit hebt, wat doe je er dan mee? Ik bewaarde ze netjes op stapels, maar ja… Bij de vorige opruiming heb ik heel wat toch maar naar de papierbak gebracht. Al waren sommige tijdschriften bijkans antiquarisch. Politieke pamfletten uit de jaren ‘80, jaargangen ‘Ierland Bulletin’, die ook het Instituut voor Sociale Geschiedenis niet wilde hebben. Zône 3, wie kent dat nog? Een tijdschrift, super jaren ’80 layout, een alternatief jongerenblad, met verhalen die mij als dwarse puber meer inspireerden dan de Popfoto en de Hitkrant.

Binnenkort volgt hier mijn eerste verhaaltje. Ik ben vrijdag bij een dame langs geweest die ik blij heb gemaakt met een grote tas vol oude tijdschriften. Van die mooie tijdschriften, waar je plaatjes uit kan knippen. Oude exemplaren van Focus en Avenue en wat de nieuwere Flow en Happinez. Mijn dochters kunnen middagen bezig zijn met plaatjes knippen en soms komt er ook een echt mooi werkje uit, maar zelf kom ik er niet toe om wat te doen met die mooie plaatjes, al nodigen ze daartoe wel uit.  Gelukkig heb ik iemand gevonden die wél hele mooie dingen met die plaatjes maakt!

Voldoening vinden

Oeieoeioei, het is soms hard werken zeg, om voldoening te vinden. Er waren wel momenten hoor, de laatse weken. Een geslaagde Sint Maartensviering in het bos, bijvoorbeeld. Lekkere soepjes bij de haard. Heel wat gevouwen wassen weer in de kast. Maar toch, de boventoon voerde mijn ontevredenheid over alle niet- gedane zaken, in plaats van gewoon tevreden zijn met alles wat er is. Dat bereikte een behoorlijk dieptepunt zelfs. Ik vond mezelf ook niet meer zo leuk. 

Toen ging ik vasten. Eerst een paar dagen eenvoudig eten: pap, fruit, groente en rijst. Daarna 8 dagen sap, thee en water. En sauna en alles wat verder bij vasten hoort. Tja, een 'lavement', dat klinkt nog wel fijn , maar om te doen moet je wel even een drempel over. Toch kan ik het iedereen aanbevelen, het heeft me zoveel goed gedaan. Ik voel me weer gezuiverd en van fysieke en vooral ook emotionele ballast ontdaan. En dat lavement was daarin doorslaggevend.  En na 8 dagen at ik weer een appel, en dat was toch fijn ! 

Vandaag voor het eerst weer normaal gegeten en een heerlijke zondag gehad met mijn gezin. Met een heel compleet programma, een fijn ontbijt, een goed gesprek, rommelen in huis, wat voor 5 december doen, en aan het eind van de middag naar buiten. Ach, dat is me dan toch weer even zeuren en sleuren om die twee oudsten mee naar buiten te krijgen! En als we dan eenmaal buiten zijn, lopen ze te joelen en blij van de duinen rollen en hebben ze zand in hun oren! En ik, achteraan lopend met de jongste, zag dit: 

En toen dacht ik :  Ha!!!  Voldoening!