Ricarda Zielonka

Iemand die hele mooie dingen met oude tijdschriften maakt is Ricarda Zielonka. Ricarda maakt collages. Geen simpele plakwerkjes met rafelrandjes, maar heel gelaagde, geheimzinnige werken, waarin ze ook werkt met oliekrijt. Het is haast schilderen met bestaand beeldmateriaal. Ooit logeerde ik een paar dagen in het huis van een verre vriendin en zij had een klein werkje van deze kunstenares aan de muur hangen. Er waren mooie kleuren en een geheimzinnige poort op te zien en het geheel had een haast heilige sfeer. Ricarda leek me een goede persoon om mijn tas met mooie tijdschriften aan te geven en zij wilde me wel te woord staan. Zie daar, mijn eerste projectje!

Ricarda heeft haar atelier in Leiden, aan het mooie kunstenaarspand aan de Haagweg.  Het is een heel groot, oud schoolgebouw uit 1900 daaromtrent, met brede trappen, krullen aan de trapleuningen en granieten vloeren. Fijne atmosfeer, ondanks dat het wat stoffig is. Een gebouw dat een ziel heeft.

Ricarda heeft hier haar atelier, licht, ordelijk, wat kasten met mapjes en dozen, wat ladekasten en een paar eigen werken aan de muur. Op tijd komen is een heel zwak punt van mij, maar Ricarda ontvangt me hartelijk en ook in een kwartier kun je heus een echt gesprek voeren, als je al hebt afgesproken waar je voor komt.

Ik vraag  Ricarda ‘Wat geeft je voldoening in je werk?’ en ze begint nog voordat ze antwoord geeft een beetje te stralen .’Het onverwachte, dat geeft het meeste voldoening’. Ricarda heeft het meeste plezier in het toevallige ontstaan van een beeld. Van te voren heeft ze niet altijd meteen een plan of een beeld in haar hoofd, ‘ dan begin ik vaak heel onnozel’, lacht ze en ik kan aan haar zien dat ze blij wordt bij de gedachte aan dit werk, ze gaat helemaal stralen. ‘Ik vind iets tussen de papieren dat me aanspreekt en dan schuif ik wat en dan ontstaat het’. Het toeval is belangrijk. Die toevalligheid raakt aan het gevoel van het oneindige. ‘Dat klinkt misschien een beetje zwaar of verheven, maar ik weet niet hoe ik het anders moet noemen’, lacht ze.  ‘Soms heb ik ook wel een voorstelling in mijn hoofd, bijvoorbeeld als ik mensen wil afbeelden, of als ik al een plan heb gevat om iets met ramen en doorgangen te maken. Dan zoek ik gelijk gerichter. Maar dan nóg moet de voorstelling vaag genoeg zijn om het toeval een kans te geven’.

‘Ik schilder sinds kort ook weer, maar daar speelt het toeval minder een rol’. Ricarda laat me een vrij recent werk zien: een combinatie van papierwerk en verf, waarbij kreukels en reliëf in het schilderij voor een speciaal effect zorgen.  Er vliegen vogels, het lijken mij eenden, boven bouwwerken, in mooie, dramatische kleuren. 

‘Bij het modelschilderen heb je wel meer te maken met het onverwachte, maar dat is niet hetzelfde als toeval. Het gaat dan meer om een soort losheid, om het ín het moment zijn.’

‘Met de collages hangt er veel meer van het toevallige af, een beeld wat me pakt, of ik besluit met alleen restjes te werken en dan komt daar iets uit. Natuurlijk weet ik wel wat er wel of niet werkt, en wanneer een beeld eenmaal vorm begint te krijgen, ga ik soms wel heel gericht op zoek naar een kleur of een afbeelding.’ Ik vraag hoe ze dat doet, een ordening aanbrengen in die hoeveelheid aan plaatjes. Ze heeft verschillende mapjes. Sommige voor kleuren; roden, zwart, grijs, groen, blauw, maar ook op onderwerp: tijd, architectuur, deuren, ramen en één die ze ‘pop’ noemt: met plaatjes waar snelheid in zit en soms ook beroemdheden.  ‘In de lessen die ik geef laat ik mensen daar ook mee werken, zodat ze zien dat je ook heel andere dingen kunt maken, zelf werk ik er minder of nauwelijks mee.’

‘Het is niet alleen maar toeval wat bepalend is, soms roept ook het ene schilderij een behoefte op om een volgende te maken’, zegt Ricarda als ik haar vraag waar ze haar inspiratie vandaan haalt. Pas deed ze een interessante uitwisseling met een kunstenaar uit de kunsternaarsvereniging ARS, waarbij ze zich liet inspireren door een schilderij van iemand anders. Dat riep een beeld op van een vrouw die zich liet kussen door vissen en Ricarda lacht als ze het vertelt. ‘Ik heb eigenlijk niks met vissen, maar nu kwam er opeens dit beeld op. En dat is leuk, als er zo iets nieuws ontstaat, iets waar je in eerste instantie niet zelf op zou komen’. In het atelier hangt een schilderij van het vervolg op deze vrouw met vissen: een vrouw met een vis in haar armen. Het is haast een Maria-achtige verschijning, heel sereen.

Een wonderlijke wereld, geschapen uit restjes oud papier en vooral heel veel bezieling! 

Dankjewel, Ricarda!